Kredi notu düşüklüğünün potansiyel riskleri

Kredi notu, bireylerin kredi veya kredi kartı borçlarını ödeme alışkanlıkları olmak üzere finansal geçmişine göre hesaplanır. Banka ya da ilgili finansal kuruluşlar kredi kartı, araç kredisi ve diğer kredi ürünlerini sunup sunmama kararını verirken bu kredi notunu değerlendirirler. Ayrıca, faiz oranları ve kredi limitlerinde de yine bu kredi notlarının önemli ölçüde etkisi söz konusu. Bu yazıda, kredi notunun düşük olması halinde karşılaşılabilecek potansiyel riskleri bulabilirsin.

Düşük kredi notu ne anlama gelir?

Bir kişinin kredi notu ne kadar düşükse; genellikle kredi kartı, konut veya taşıt kredisi olmak üzere kredi başvurularının olumlu değerlendirme imkanı düşüyor. Bunun yanı sıra, araç kiralama firmaları da kişilerin kredi notlarını göre risk değerlendirmesi gerçekleştirir. Bu değerlendirmeye göre kişilere belli standartlardaki araç modelleri sunulur ya da ret yanıtı verilir. Düşük kredi notu, araba ve ev kredisi almayı ya da normal bir kredi kartına hak kazanmayı zorlaştırabilir. Bu nedenle düşük bir kredi puanı, bu ve bunun gibi sonuçlara yol açabilir. Tüm bunlar doğrultusunda düşük kredi notlarının neden olabileceği bazı sonuçları aşağıdaki maddelerde inceleyebilirsin:

• Kredi notu, ilgili finansman başvurularının onaylanıp onaylanmayacağını yakından etkiler. Bu bağlamda düşük kredi puanı, kredi (finansman) başvurularının olumsuz sonuçlanma olasılığı artırır.
• Kredi notları, kullanılacak kredinin faiz oranlarında da belirleyici olabilir. Örneğin, kredi puanı yüksek olan müşterilere daha düşük faiz oranları sunulabilir. Tam tersi bir şekilde; düşük kredi puanına sahip müşteriler için ise yüksek faiz oranları söz konusu olabilir. Yani düşük kredi notuna sahip başvuru sahiplerine kredi teklif edilse bile, bu büyük ihtimalle daha yüksek bir faiz oranı sunulabilir.
• Kredi notunun belirleyebileceği bir diğer nokta ise kredi limitleri. Daha yüksek kredi notuna sahip olanlar için bankalar, genellikle daha yüksek kredi limitleri sunar.
• Kredi notu; kredi ürünleri veya araç kiralamanın yanı sıra sigorta poliçelerinde de belirleyici olabilir. Bu doğrultuda, sigorta şirketleri kendi risklerini en aza indirmek amacıyla müşterilerinden kredi notu da isteyebilir.

Kredi notu kaç olunca düşük veya riskli sayılır?

Kredi notu aralıkları 1 ile 1900 sayıları arasında yer alır. Bunlar arasında 1-699 puan aralığı “en riskli” grup olarak tarif edilir. Bu grupta yer alan kişilerin kredi başvuruları bankalar tarafından olumsuz sonuçlandırılabilir. Bunun nedeni, düşük bir kredi notunun borç ödeme noktasında yeterince güvenilir olmaması. Bir başka deyişle; “en riskli” grupta yer alan başvuru sahibinin borcunu ödeme olasılığının çok düşük olması. 

700-1.099 puan arası “orta riskli” grup olarak kabul edilir. “En riskli” grubun bir kademe üstünde yer alan bu puan aralığında da başvuruların reddedilme olasılığı epey yüksek. Bununla beraber orta riskli grupta yer alan müşterilerin, kredi çekebilme ihtimali var. Bunun için ise bankalar belli kredi koşulları ve yüksek faiz oranları uygulanabilir. Dolayısıyla bu grupta yer alan kişilerin kredi başvuruları direkt reddedilmeyebilir. Ancak genellikle krediyi temin edebilmek için daha fazla çaba gerekir.

Son olarak 1100-1499 puan aralığı ise “az riskli” grup anlamına gelir. Bu puan aralığında olanların kredi başvurularının olumlu sonuçlanma ihtimal biraz daha yüksek. Az riskli gruptaki kişilerin kredi geçmişi ve ödeme alışkanlarının, “en riskli” ve “orta riskli” gruplara nazaran daha iyi olduğu kabul edilir. Bu nedenle kredi notu 1100-1499 puan aralığında olan kişilerin kredilerinin onaylanma ihtimali daha yüksek. Bununla beraber bankalar, bu gruba dahil olanların risk payını göz önünde bulundurur ve kredi başvurularını gelirlerine odaklı bir şekilde değerlendirir.

Düşük kredi notunun olası maliyeti

Bankalar, araç kiralama firmaları veya sigorta şirketlerinin, kişilerin geri ödeme olasılığını değerlendirirler. Örneğin, birçok kredi veren kuruluş “iyi” veya “mükemmel” bir kredi puanı isteyebilir. Düşük kredi notlarının ise muhtemel birçok yan etkisi var. Bunlardan biri yukarıda da değindiğimiz üzere yüksek faiz oranları.

Düşük kredi puanına sahip bir kişinin kredi başvurusu olumlu sonuçlansa bile bu, muhtemelen yüksek faiz oranları ile olur. Bu durum ise geri ödenecek toplam miktarın daha fazla olmasına, taksit tutarlarının da artmasına neden olabilir. Dolayısıyla gerek aylık ödeme tutarları gerek toplam ödenecek kredi borcunda önemli artışlar yaşanabilir.

Kötü kredi notu, kişilerin finansal hayatı üzerinde uzun vadeli bir etkiye de sahip olabilir. Yüksek faizli bir kredi borcu varsa, gelecek için para biriktirmek ya da tasarruf yapmak zorlaşabilir. Faiz oranları yüksek olduğu müddetçe, kişisel sermayeye ve varlıklara daha az kaynak ayırma zorunluluğu ortaya çıkabilir. Ek olarak bu, borç ödemeye ise daha fazla para ayırmak anlamına gelebilir.

İpucu: Kredi notu hesaplamasında kullanılan ana bileşenler için "Kredi notu raporunda nelere dikkat edilmeli?" başlıklı yazımıza göz atabilirsin.