Mevduat sigortası limiti nedir ve nasıl kullanılır?

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF); mevduat sigortacılığı, banka çözümleme, geri kazanım, kayyımlık ve tasarruf finansman şirketlerinin tasfiyesi alanlarında faaliyet gösteren bir kuruluş. 1983 yılında kurulan TMSF, mevduat hesabı açan yatırımcılar açısından özellikle mevduat sigortacılığı işlevi ile bilinir. İçeriğimizde de TMSF görev ve sorumluluklarını, mevduat sigortasının hangi durumlarda devreye girdiğini ve çok daha fazlasını bulabilirsin.

TMSF nedir, ne iş yapar?

Mevduat sigortacılığına geçmeden önce kuruluşa şöyle bir göz atmakta yarar var. Konu hakkındaki en önemli resmi kaynaklardan biri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Yönetmeliği. Buna göre TMSF bir kamu tüzel kişisi olup 4389 sayılı Bankalar Kanunu ilgili diğer mevzuatla öngörülen görevlerini yerine getirir. Mevduat sigortacılığı, banka çözümleme, geri kazanım, kayyımlık ve tasarruf finansman şirketlerinin tasfiyesi bu görev ve sorumluluklarını oluşturur.

Mevduat sigortası nedir?

Tasarruf sahiplerinin haklarının korunmasını amaçlayan TMSF, bu doğrultuda mevduatı (bankalara belli bir süreliğine faizle yatırılan parayı) ve katılım fonunu da sigortalar. Bunun yanı sıra sektör ve banka risklerini izlemesi, mevduat sigortacılığına dair politikaları belirlemesi de yine bu alandaki diğer görevleri arasında bulunur. 

Genel olarak mevduat sigortası, tasarruf sahiplerinin banka veya ilgili finansal kuruluşlara yatırdığı mevduatları güvence altına almayı amaçlayan bir sigorta sistemi. Bu sigorta sistemi, kimi bankaların yükümlülüklerini karşılayamama ihtimaline karşı tasarruf sahiplerinin zararını karşılanması amacı taşır.

Dolayısıyla mevcut birikimini mevduat hesabına yatırarak birikimini korumak, artırmak isteyen yatırımcılar için mevduat sigortası bir güvence sağlamayı amaçlar. Bu sigorta sistemi, özellikle de finansal sistem, bankacılık gibi alanlarda görece az bilgiye sahip olan küçük yatırımcılar için öne çıkar.

Bankalardaki olası finansal krizler veya iflas olasılığı gibi durumlara karşı mevduat sahipleri, koruyucu kurumlara ihtiyaç duyabilir. Böyle bir durumda da hak sahiplerinin yaşayacağı kayıplara karşı devlet veya bu amaçla kurulmuş resmi bir kurum önem kazanır. Özetle, TMSF de görevi doğrultusunda Türkiye’de mevduatın sigortalanmasını sağlar.

İpucu: Mevduat faizi hesaplaması ile ilgili detaylar için “Mevduat faizi hesaplaması nasıl yapılır?” başlıklı yazımıza göz atabilirsin.

TMSF kapsamında güvence altına alınan mevduat tutarları

Yıldan yıla değişen bu sigorta limitleri, 2024 yılı için 650.000 TL. Bu tutar, her bir kredi kuruluşunda (bankada) her bir kişi için geçerli ve her yıl yeniden değerleme oranı dikkate alınarak değişir. Örneğin, 2024 yılı için 650.000 TL olan sigortaya tabi mevduat tutarı geçen yıl 400 bin TL idi. Bu nedenle mevduat fonuna ilişkin güncel sigorta limitini her sene incelenmesi gerekir.

Bunun yanı sıra bir kişinin aynı bankada birden fazla mevduat hesabı varsa, o kişiye ait tüm mevduat hesapları toplamının 650 bin TL'ye kadar olan kısmı da yine sigorta kapsamına girer. Benzer şekilde 2 farklı bankada mevduat hesapların varsa, sigorta tutarı her bir banka için ayrı ayrı hesaplanır ve mevduatın 650.000 TL'ye kadar olan kısmı ayrı ayrı sigorta kapsamında kabul edilir.

Bankanın iflası durumunda mevduat hesabı sahipleri, TMSF’nin imtiyazlı alacaklarından ve devlet ile sosyal güvenlik kuruluşlarının 6183 sayılı “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun” kapsamındaki alacaklarından sonra gelecek şekilde, sigortaya limitini aşan tutar için 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 206’ncı maddesindeki üçüncü sıradaki imtiyazlı alacaklı kabul edilir. Bu alacakların yazılı talebi gerekir.

Mevduat sigortası hangi durumlarda devreye girer?

Yukarıdaki tanım bölümünde de belirttiğimiz üzere mevduat sigortası, ilgili bankanın veya finansal kuruluşun iflası, mali krizi ile devreye girer. Sigortaya göre; mevduat hesabındaki tutarın sigortaya dahil kısmı, bankanın faaliyet izninin kaldırıldığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde ödenir. Gerekirse bu süre, 3 ay uzatılabilir. Üç aylık uzatma süresi yetersiz kalırsa, bu süre her biri üç ayı geçmeyecek şekilde 2 defa daha uzatılabilir. Ödemeler ise TMSF kapsamındaki Fon Kurulu kararı ile doğrudan ya da fon tarafından ilan edilecek bir banka aracılığıyla gerçekleştirilir.

Türkiye’de hangi bankalar TMSF kapsamında?

Mevduat fonu kabulüne yetkili olan tüm yerli ve yabancı kredi kuruluşları/bankalar ve yurt dışında bulunan kredi kuruluşlarının Türkiye'deki şubeleri bu sigorta sistemine zorunlu olarak dahil olur.

Yurt dışındaki mevduat sahipleri de sigorta kapsamında mı?

Yurt dışında yaşayan yerli ya da yabancı kişilere ait yurt içi şubelerde bulunan mevduat hesapları da 2024 yılı özelinde 650 bin TL’ye kadar sigorta kapsamında yer alır.

Bu sayfadaki bilgiler yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Yatırım tavsiyesi olarak değerlendirilmemelidir.