NACE kodu nedir, ne işe yarar?
İşletmeler, yaptıkları işe göre farklı kategorilere ayrılır. Kuruluşların ticari faaliyetlerine göre ayrılması, işletmelerin faaliyetlerini tanımlamaya ve iş yeri tehlike sınıfını belirlemeye yarar. NACE kodu da bu tür sınıflandırmalar için kullanılan bir kodlama sistemi anlamına gelir. Kodlar bir işletmenin faaliyet türüne, özelliklerine ve ana ürünlerine göre gruplandırılır. Bu kapsamda içeriğimizde NACE kodu tanımlaması, tehlike sınıfları ve diğer merak edilen detayları bulabilirsin.
NACE kodu nedir?
NACE kavramının açılımı, “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” yani “Avrupa Topluluğu’ndaki Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiksel Sınıflandırması” olarak ifade edilir. Bu uluslararası kodlama sistemi, ekonomik faaliyetlerin dünya standartlarında tanımlanmasını da kolaylaştırır. Ek olarak iş yerlerinin, sektörlerine göre hangi tehlike sınıfında olduğunu belirlemek için de NACE kodları kullanılır.
Söz konusu tehlike sınıfının belirlenmesi, çalışanlar için doğru iş güvenliği uygulamalarını hayata geçirmek için de önem kazanır. Firmaların faaliyet gösterecekleri alanlar da bu sistemdeki kodlara göre sınıflandırılır. Dolayısıyla şirket kurarken NACE kodunu doğru tanımlama büyük önem taşır. NACE kodları, 6 haneden oluştuğu için “altılı faaliyet kodu” şeklinde de adlandırılabilir.
NACE kodu ne işe yarar?
İşletmeler, faaliyet gösterdikleri ekonomik alanlara ve üretim yöntemlerine göre çeşitli iş tehlikesi derecelerine sahip olabilir. Bunları sınıflandırmak ve bir standart oluşturmak için ise NACE kodları kullanılır. Buna göre, alışveriş ve gıda sektörü “az tehlikeli” sınıfta yer alırken inşaat ve madencilik gibi alanlar “çok tehlikeli” olarak sınıflandırılabilir. Çalışanlara yönelik alınacak önlemler de bu sınıflandırmaya göre gerçekleştirilebilir. Bunun yanı sıra bu kodların sağladığı farklı yararlar da var. Örneğin; T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi incelemelerini bu kodlara göre yapabilir. Gelir İdaresi Başkanlığı gibi farklı resmi kurumlarda yapılacak bazı işlemlerde de yine bu NACE kodları kullanılır.
NACE kodu anlamları
6 haneden oluşan NACE kodlarının ilk 2 hanesi genel faaliyet, son 4 hanesi ise alt faaliyet sınıflandırmaları anlamına gelir. Örneğin, “47.11.01” bir NACE kodu olup bakkal ve marketlerde yapılan perakende ticaretini ifade eder. İlk iki haneyi oluşturan 47; perakende ticaret (motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) için kullanılır. Diğer haneler ise alt faaliyet alanına göre değişkenlik gösterir. “47.91.14” NACE kodu da; radyo, TV, posta yoluyla veya internet üzerinden yapılan perakende ticaret/elektrik elektronik e-ticaret faaliyetleri için kullanılan bir kod. Burada da yine ilk iki haneyi oluşturan 47, genel faaliyet alanı olarak perakendeyi ifade ederken diğer 4 hane, alt faaliyet alanını karşılar.
NACE kodu tehlike sınıfları
NACE kodları, faaliyet gösterilen ekonomik alanları ifade ederken bunların her birinin tehlike sınıfları da bulunur. Bunlar şu şekilde:
- Az tehlikeli: Gıda, perakende alışveriş, büro hizmetleri ve benzeri iş yerleri.
- Tehlikeli: Kesme, imalat, boyama, servis ve benzeri işlerin yapıldığı iş yerleri.
- Çok tehlikeli: Maden, inşaat, tersane ve benzeri işlerin yapıldığı iş yerleri.
NACE kodu listesi
13.02.2019 tarihli ve 30685 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe giren meslek kolları için oluşturulan liste oldukça kapsamlı. Aşağıda öne çıkan bazı meslek kollarının NACE kodlarını görebilirsin:
- Bilgisayar ve donanım teknolojileri grubu NACE kodu: 95.11.02
- Elektronik grubu NACE kodu: 33.13.90
- Mücevher, saat ve hediyelik eşya grubu NACE kodu: 95.25.03
- Canlı hayvan, kanatlı et ve et ürünleri grubu NACE kodu: 01.45.01
- Pasta ve şekerleme grubu NACE kodu: 47.24.02
- Kumaş ve tuhafiye grubu NACE kodu: 47.51.02
- Kağıt ve ambalaj grubu NACE kodu: 17.29.04
NACE kodu nasıl alınır?
Ticari faaliyetlerine başlamadan önce ve Ticaret Odası’na resmi kayıt yaptırmadan önce NACE kodunun belirli olması gerekir. NACE kodu nasıl alınır merak ediyorsan bunun için birkaç yöntem mevcut. Muhasebecin ya da mali müşavirinden destek alarak gerekli bilgilere erişmen mümkün. Bunun yanı sıra işletmenin kuruluş aşamasında vergi dairesindeki yönlendirmeler sayesinde de NACE kodunu belirleyebilirsin.
NACE kodu nasıl öğrenilir?
Mevcut NACE kodunu öğrenmek için de genellikle iki yöntem yaygın. Bağlı olduğun ticaret odasının internet sitesinde üye girişi yaparak NACE kodunu öğrenmen mümkün. Bunun yanı sıra iş yerine ait SGK sicil numarasının 2., 3., 4., 5., 6. ve 7. rakamları NACE kodunu gösterir. Bu şekilde de mevcut iş yerinin NACE kodunu öğrenebilirsin.
NACE kodu değişikliği nasıl yapılır?
Öncelikle NACE kodu değişikliğinin birkaçı nedeni olabilir. Bunlar hatalı NACE kodu belirlenmesi ya da işletmenin faaliyet alanının değişmesi olarak sıralanabilir. Sen de işletmen ile ilgili buna benzer bir sorun yaşıyorsan NACE kodunu kolaylıkla değiştirebilirsin.
Yanlış NACE kodu belirlendiyse bu durumda, kodun hangi belgede yanlış belirlendiği önemli. Örneğin, NACE kodu vergi levhasına yanlış yazıldıysa işletmenin bağlı bulunduğu vergi dairesine NACE kodu değişikliği ile ilgili bir talepte bulunman gerekir. Değişiklik tamamlandığında Ticaret Odası’na da bilgi verebilirsin.
Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında NACE kodunu değiştireceksen SGK internet sitesinden ya da e-Devlet’teki “İşyeri Nace Değişiklik Talep” bölümünden işlem gerçekleştirebilirsin. Değişiklik talebin onaylandığında yeni NACE kodunu görebilirsin.
İpucu: ENUYGUN Finans ile finans ürünlerini karşılaştırabilir, sana uygun ürünleri kolayca keşfedebilirsin.
