Kıyamet harcaması (doom spending) nedir?

Kıyamet harcaması (doom spending), son yıllarda gündeme gelen ve finansal alışkanlıkları etkileyen bir terim. Bu harcama şekli, ekonomik belirsizlik ve stres altında olan bireylerin yaptıkları harcamaları tanımlar. Kıyamet harcamasını anlamak, sadece kişisel finans yönetimi açısından değil, aynı zamanda gelecekteki finansal hedeflerini gerçekleştirmek için de önem arz eder. Bu yazıda, kıyamet harcamasının tanımını, nedenlerini ve nasıl engelleneceğini bulabilirsin.

Kıyamet harcaması ne demek?

Son yıllarda dünyada konuşulan terimler arasında yer alan doom spending, türkçeye 'kıyamet harcaması' şeklinde çevrilir. Credit Karma'nın anket sonucuna göre, Amerikalıların dörtte birinden fazlası yani %27'si stresle başa çıkmak için "kıyamet harcaması" yapıyor. Yine bu anket sonucu, genç nesiller arasında kıyamet harcamasının daha yaygın olduğunu ve Z kuşağının %35'i ve Y kuşağının %43'ünün bu harcamaları yaptığını ortaya koyuyor. Bu araştırmaya göre, kıyamet harcaması (doom spending), dış ilişkiler ve ekonomiden kaynaklanan kaygılara rağmen stresle başa çıkmak için paranın harcanması şeklinde tanımlanır. Özetle, bireyler ekonomik sorun dönemlerinde finansal sorunlarıyla başa çıkmak için harcamalarını azaltmak yerine artırmayı tercih edebilir, bu süreçte deneyim sağlayacak veya lüks tüketime yönelik harcamalarını artırma eğiliminde olurlar.

Kıyamet harcamasının nedenleri neler?

Ekonomik sorunlar: Ekonomik belirsizlik dönemleri, bireylerin finansal durumlar ile ilgili endişelenmelerine neden olabilir. Bu kaygılar ise bireylerin harcama alışkanlıklarına yansıyabilir.  Yukarıda da belirttiğimiz üzere ekonomik belirsizlik dönemlerinde bireyler, harcamalarını azaltmak yerine artırmayı tercih edebiliyorlar.

Sosyal medya ve reklamlar: Sosyal medya platformları, eğlence aracı olmanın ötesinde tüketim alışkanlıklarını şekillendiren bir araç haline geldi. Böylelikle, bireyler alışverişlerini sosyal medya üzerinden gerçekleştirebiliyor. Aynı zamanda bu platformlarda yer alan kişiselleştirilmiş reklamlar, satın alma dürtüsünü ortaya çıkarabiliyor. Bu durum, gereksiz harcamaların artmasına neden olabilir.

Psikolojik durumlar: Bireyler, stres altında olduklarında rahatlamak amacıyla alışveriş yapma eğiliminde olabilirler. Bu durum, bilinçsizce harcama yapmaya sevk edebilir. 

Kıyamet harcaması nasıl engellenir?

Yukarıda saydığımız etkenler, kıyamet harcamasını ortaya çıkarabilir. Kısa vadede bir rahatlama sağlasa da, uzun vadede borçların artmasına ve finansal durumunun bozulmasına yol açabilir. Diğer taraftan, bireylerin gelecekteki finansal hedeflerine ulaşmasını da engelleyebilir. İşte kıyamet harcamasını önleme yöntemleri: 

Duygularını kontrol altına al

Psikolojik durumlar, kıyamet harcamasını oluşturan etkenler arasında yer alır. Bu nedenle, duygularını kontrol altında tutmak, bu tür harcamaların önüne geçmene yardımcı olabilir. Duygusal harcamaların önüne geçmek için duygularını tanıman ve analiz etmen gerekir. Duygusal olarak bir harcama yapmadan önce, alacağın ürüne gerçekten ihtiyacın olup olmadığını sorgulamak fayda sağlar. Kısa bir düşünme süreci, harcama dürtünü kontrol etmeni sağlayabilir.

Acil durumlar için fon oluştur

Bireyler, acil durumlardaki finansal durumlar için endişe duyabilirler. Bundan dolayı, bir tasarruf fonu oluşturmak finansal güvenliğini artırabilir. Böylece, acil durumlarda bu fonun olduğunu bilmen endişelerini azaltabilir ve duygusal harcamalar yapmanı engelleyebilir.

Alternatif rahatlama yöntemleri seç

Kıyamet harcaması, stresle başa çıkma aracı olarak kullanılır. Meditasyon, egzersiz ve doğa yürüyüşleri gibi alternatif rahatlama yöntemleri bulmak, stresini azaltmaya yardımcı olur. Alternatif rahatlama yöntemleri sayesinde stresini kontrol edebilirsin ve kıyamet harcamasına da yönelmeyebilirsin.

Bütçe planı hazırla

Bir bütçe planı hazırlamak, gelir ve giderlerini kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Öncelikli olarak, aylık net gelirini belirlemen gerekir. Ardından, kira ve fatura gibi her ay düzenli olarak ödemen gereken değişmeyen masrafları belirlemelisin.  Daha sonra, yiyecek, giyim, eğlence ve hobi harcamaları gibi esnek harcamalar için bir plan çıkarılmalı.  Bu tür esnek harcamalar üzerinde kontrol sahibi olman, gereksiz harcamaların önüne geçmene yardımcı olur. Bilinçli harcama alışkanlıkları geliştirerek kıyamet harcaması sendromunu etkili bir şekilde yönetebilirsin.

Bu sayfadaki bilgiler yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Yatırım tavsiyesi olarak değerlendirilmemelidir.