Kümülatif vergi matrahı nedir, nasıl hesaplanır?
Gelir vergisi, kurumlar ya da bireylerin kazançları doğrultusunda devlete ödenen vergi türü olarak bulunur. Kazanç miktarlarına göre vergi oranları değişim gösterir. Biriken vergi anlamına gelen kümülatif vergi matrahı, vergi hesaplama sürecinde etkili olur. Çalışanların vergi dilimlerinin ortaya konulması için kümülatif vergi matrahından yararlanılır. Bu yazıda, kümülatif vergi matrahının anlamı, hesaplaması ve önemi olmak üzere diğer merak edilen detayların cevaplarını bulabilirsin.
Kümülatif vergi matrahı nedir?
Kümülatif vergi matrahı (KGVM), belirli bir dönemde birikerek ilerleyen vergi olarak ifade edilir. Gelir vergisi hesaplama sürecinde kullanılan kümülatif vergi matrahı, çalışanın brüt gelirinden işsizlik sigortası ve sağlık sigortası paylarının çıkarılması ardından kalan miktarı ifade eder. Ortaya çıkan bu tutar ise çalışanların yer alacağı vergi dilimini ve ödemeleri gereken gelir vergisi tutarını belirler. KGVM, her ay birikerek ilerler ve yılın başında sıfırlanır.
Kümülatif vergi matrahı taşınabilir mi?
Çalışan, birden fazla iş yerinden ücret geliri etmesi halinde aldığı ücretler ayrı bir şekilde vergilendirilir ve vergi matrahları birleştirilemez veya taşınamaz. Aynı işverene bağlı bir işe transfer olma durumunda kümülatif vergi matrahı taşınabilir.
Çalışan, eski iş yerinden ayrılıp yeni bir işe başlaması durumunda matrah hesaplamasında değişiklik yaşanır. Yeni işverenin ödediği ücret üzerinden bir hesaplama gerçekleştirilir.
Kümülatif vergi matrahı nereden alınır?
Bir iş değişikliği durumunda şirketler, kümülatif vergi matrahı talebinde bulunurlar. Yeni iş yerine kümülatif vergi matrahını vermek için eski iş yerinden bu matrah temin edilebilir.
Vergi levhası, son üç yıla ait taahhuk eden vergi miktarı ve vergi matrahı, e-Devlet sisteminde bulunan "e-Vergi Levhası Sorgulama" ekranı üzerinden vergi kimlik numarası, il ve vergi dairesinin girilmesi ile öğrenilebilir.
Kümülatif vergi matrahı nasıl hesaplanır?
Kümülatif vergi matrahı, brüt ücretten işsizlik sigortası ve sağlık sigortası paylarının çıkarılması ardından ortaya çıktığı için öncelikle bu payların hesaplanması gerekir. 4A kapsamında çalışan bir kişi için sigorta prim kesintisi %14 oranında yer alır ve %1 oranında işsizlik primi kesilir. Bu oranları göz önünde bulundurarak aşağıdaki gibi bir hesaplama yapılabilir:
Örnek aylık brüt maaş: 40.000 TL
SGK prim kesintisi (%14): 5.600 TL
İşsizlik sigorta primi kesintisi (%1): 400 TL
SGK prim kesintisi +İşsizlik sigorta primi kesintisi: 5.600 TL+400 TL= 6.000 TL
Aylık gelir matrahı: 40.000 TL-6.000 TL= 34.000 TL
Bu yapılan hesaplama sonucunda, bir aylık gelir vergisi matrahının 34.000 TL olduğu görülür. Diğer ay ise yine aynı hesaplama yöntemi ile beraber bir hesaplama yapılır ve bu tutarların toplanması ile kümülatif vergi matrahının tutarı ortaya çıkar.
Kümülatif vergi matrahının önemi nedir?
Kümülatif vergi matrahı, belirlenen dönem boyunca mükelleflerin elde ettikleri gelirin görülmesini sağlar. Bu durum ise vergi indirimleri, muafiyetleri, ödemeleri ve hesaplamaları kısmında önemli bir role sahip. Kümülatif vergi matrahı ile beraber vergi dilimlerinde uygulanacak oranın ortaya çıkmasında etkili olur. Gelir dilimlerine göre, vergi oranları belirlenir. Her yıl gelir dilimi tutarlarında değişim yaşanabilir. 2024 yılı gelir vergisi oranları; %15, %20, %27, %35 ve %40 arasında değişim gösterir.
İpucu: Gelir dilimine göre vergi oranlarını görüntülemek için "Gelir vergisi dilimleri" başlıklı yazımıza göz atabilirsin.
