Teknolojik gelişmelerle beraber resmi belgelerin imzalanması işlemi için artık dijital ortam kullanılabilir. Bu noktada e-İmza (elektronik imza) sisteminin sağladığı pek çok kolaylık bulunur. e-İmza kavramı el ile atılan imzanın elektronik versiyonu gibi düşünülmesine karşın daha farklı bir yapıya sahip.
e-İmza için standart bir tanım bulunur. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'nda yer alan şekliyle elektronik imza; başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veri anlamına gelir. Bir başka elektronik veriye eklenen e-İmza, böylece belgelerin imzalanması ve doğrulanması gibi işlemleri yapabilmeni sağlar. Bu açıdan belgeyi imzalayanın kim olduğunu belirlemeye yarayan bir veri olarak da kabul edilir. Ayrıca 5070 sayılı Kanun uyarınca e-İmza, ıslak imza ile eşdeğer.
Harf, karakter veya sembollerden oluşan elektronik imzalar, bir bilginin tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini garanti eder. Üstelik bunu üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda sağlar. e-İmza, ıslak imzalar gibi sabit bir yapıya sahip değil. Her belge için imzalama aşamasında bir anahtar aracılığıyla benzersiz olacak şekilde tekrar üretilir. Dolayısıyla dinamik bir yapıya sahip. Başka bir ifade şekli ile, kişilerin imzalamak için kullandığı anahtarlara e-İmza denir.
e-İmza nasıl alınır?
e-İmza kullanmak için nitelikli elektronik sertifika temin etmen gerekir. Güvenli e-İmza kullanmak için gerekli olan nitelikli elektronik sertifika, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından onaylı Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılar tarafından sunulur.
Bu firmaların listesi ve diğer bilgilere; https://www.btk.gov.tr/elektronik-sertifika-hizmet-saglayicilari adresinden ulaşabilirsin.
Firma seçimi yaparken; fiyatı, teknik destek, hizmet kapsamı, kullanım kolaylığı gibi kriterleri gözden geçirmelisin. Daha sonra seçtiğin firma ile iletişime geçmen gerekir. Ardından başlayacak olan kimlik doğrulama adımı, nitelikli elektronik sertifikayı güvenli bir şekilde almanı sağlar. Kimlik doğrulama işlemi bittiğinde ise elektronik sertifikan oluşturulur.
Önemli not: Eğer kamu çalışanıysan ve kamu kurumları işlemlerin için e-İmza alacaksan, çalıştığın kurumun senin adına TÜBİTAK-Kamu Sertifikasyon Merkezi’ne başvurması gerekir.
e-Devlet’ten e-İmza alınır mı?
e-İmza almak için e-Devlet sistemini kullanabilirsin. Bunun için Kamu Sertifikasyon Merkezi (Kamu SM) internet sitesine girip aşağıdaki adımları takip etmen gerekir:
· “Başvuru” bölümüne gelip “Nitelikli Elektronik Sertifika (e-İmza) Başvurusu” seçeneğine tıklamalısın.
· Ardından “Giriş” butonuna tıklayıp e-Devlet ile giriş yaparak işlemlerine devam edebilirsin.
e-İmza kullanım alanları
Islak imza gerektiren ticari ve kamusal pek çok işlemde e-İmza kullanılabilir. Buna göre e-İmza ile gerçekleştirebilecek bazı işlemleri sıraladık:
· e-Devlet işlemleri
· Emniyet Müdürlükleri, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlükleri gibi kamu kurumları arasındaki işlemler
· Sağlık Bakanlığına ait e-Reçete, e-Nabız, TİTCK projeleri, hastaneler ve eczaneler ile ilgili uygulamalar
· Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) işlemleri
· Sosyal güvenlik uygulamaları
· Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) sistemi
· YKS, KPSS, LES gibi başvuru işlemleri
· e-Belge, e-Fatura, e-Arşiv, e-SMM uygulamaları
· Vergi ödeme ve sigorta işlemleri
· İnternet bankacılığı
· Türk Patent Enstitüsü işlemleri
· Gümrük ve dış ticaret işlemleri
· Kimlik Numarası (MERNİS) işlemleri
· Dijital sözleşme işlemleri
· İhale işlemleri
· Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) uygulamaları ve işlemleri
· Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) işlemleri
· Polis Bilgisayar Ağı (POLNET) işlemleri
· Ürün Takip Sistemi (ÜTS) işlemleri
İpucu: Vergi ödemelerini taksitli yapmak için ENUYGUN Finans'ın vergi taksitlendiren kartlar sayfasına göz at!
e-İmza nasıl çalışır?
e-İmza oluşturmak için yazılım ve donanımlar bulunur. 5070 sayılı Kanun’a göre e-İmza sisteminde aşağıda özelliklerin bulunması şart:
· Ürettiği elektronik imza oluşturma verilerinin kendi aralarında bir eşi daha bulunamaz.
· Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza oluşturma verilerinin araç dışına hiçbir biçimde çıkarılmamalı ve gizliliğini sağlaması gerekir.
· Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza oluşturma verilerinin, üçüncü kişilerce elde edilememesi, kullanılmaması ve elektronik imzanın sahteciliğe karşı koruması lazım.
· İmzalanacak verinin imza sahibi dışında değiştirilmemesi ve bu verinin imza sahibi tarafından imzanın oluşturulmasından önce görülebilmesi gerekir.
PTT’den elektronik imza nasıl alınır?
PTT üzerinden yalnızca bireysel e-İmza başvuruları yapabilirsin. Kurumsal başvuru yapacaksan yukarıda bahsedilen Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı firmalara ulaşman gerekir. PTT, çeşitli e-imza Hizmet Sağlayıcı firmalarla imzalanan protokol kapsamında bireysel e-İmza satışına sadece aracılık eder. Bu yolla bireysel e-İmza başvurusunda bulunmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsin:
· PTT’nin resmi sayfasından online olarak ön başvuruda bulunmalısın.
· Ardından ön başvuru kodun ve başvuru belgelerin ile birlikte PTT Müdürlüklerini ziyaret ederek bireysel e-İmza başvurusu yapabilirsin.
PTT’de gerekli belgeler ise başvuru tipine göre 3’e ayrılıyor:
· Şahsen yapılan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı başvurularında kimlik belgesi (T.C. Kimlik Numarası bulunan nüfus cüzdanı, pasaport, sürücü belgesi ya da Türkiye Barolar Birliği tarafından verilen “Avukat Kimlik Belgesi) ve online ön başvuru kodu.
· Yabancı uyruklu kişilerin başvurularında kimlik belgesi (Valiliklerin verdiği ve 99 ile başlayan kimlik numarasını gösteren “Geçici Koruma Kimlik Belgesi”, T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresinin verdiği ve 99 ile başlayan kimlik numarasını gösteren “İkamet İzin Belgesi” veya 99 ile başlayan kimlik numarasını gösteren “T.C. Sürücü Belgesi”) ve online ön başvuru kodu.
· Vekaletname ile gerçekleştirilecek başvurularda kimlik belgesi (Vekil tayin edilen kişinin kimlik tespiti için üzerinde T.C. Kimlik Numarası bulunan nüfus cüzdanı, pasaport, sürücü belgesi ya da Türkiye Barolar Birliği tarafından verilen “Avukat Kimlik Belgesi), vekaletname (Başvuru yapan kişi vekil tayin edilen şahsın kendisi olmalı. Firma adı geçen vekaletler kabul edilmez.) ve online ön başvuru kodu.
Elektronik sertifika ve nitelikli elektronik sertifika nedir?
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre elektronik sertifika, e-İmza’nın doğrulanması için gerekli olan veriyi ve imza sahibinin kimlik bilgilerini içeren bir kayıt anlamına gelir. Atılan imzaların doğruluğunun teyidi için bu sertifikalara ihtiyaç duyulur.
Nitelikli elektronik sertifika ise “nitelikli sertifika” olduğuna dair bir ibareyi, sertifika hizmet sağlayıcısının kimlik bilgilerini ve kurulduğu ülke adını, imza sahibinin teşhis edilebileceği kimlik bilgilerini, sertifikanın geçerli olduğu süreyi ve sertifikanın seri numarasını barındıran elektronik sertifikalara denir.
Başka bir ülkeden alınan e-İmza Türkiye’de kabul edilir mi?
Kanuna göre başka bir ülkede kurulu bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı tarafından verilen elektronik sertifikaların hukuki sonuçları milletlerarası anlaşmalarla belirlenir. Yabancı bir ülkeden alınan elektronik imzanın Türkiye’de kullanılabilmesi için yabancı bir ülkede kurulu bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı tarafından verilen elektronik sertifikaların Türkiye’de kurulu bir Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı tarafından kabul edilmesi gerekir. Böylece bu elektronik sertifikalar nitelikli elektronik sertifika sayılır.
e-İmza kullanım süresi ne kadar?
Her e-İmza belli bir süre boyunca kullanılabilir. Genellikle bu süre 1 yıl ile 3 yıl arasında değişkenlik gösterir.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu
Türkiye’de e-İmza kullanımı, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ile düzenlenir. Kanuna göre; güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurur. Kanunların resmi şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukuki işlemler ile banka teminat mektupları ve Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından düzenlenen kefalet senetleri dışındaki teminat sözleşmeleri ise güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez.
Nitelikli elektronik sertifikalar bazı durumlarda iptal edilebilir. Bu durumlar; nitelikli elektronik sertifika sahibinin talebi, sağladığı nitelikli elektronik sertifikaya ilişkin veri tabanında bulunan bilgilerin sahteliğinin veya yanlışlığının ortaya çıkması ya da bilgilerin değişmesi, nitelikli elektronik sertifika sahibinin fiil ehliyetinin sınırlandığının, iflasının, gaipliğinin ya da ölümünün öğrenilmesi olarak sıralanır.
İpucu: ENUYGUN Finans ile finans ürünlerini hızlı ve kolay bir şekilde karşılaştırabilir, sana uygun ürünleri kolayca keşfedebilirsin.
