Brüt maaş ne demek? Net ve brüt maaş arasındaki fark nedir?

Brüt ve net kavramları, günlük hayatın pek çok alanında kullanıldığı gibi iş hayatında da özellikle maaşlar kısmında hem çalışanlar hem de işverenleri ilgilendiren terimler arasında bulunur. Çalışanların brüt ve net maaşları arasında farklar bulunur. Brüt maaştan yapılacak kesintiler bir çalışanın net maaşını ortaya çıkarır. Bundan dolayı iş görüşmeleri ve sözleşmelerinde brüt ve net kısmına dikkat edilmesi gerekir. Bu yazıda, brüt ve net maaş kavramlarının tanımlarını ve aralarındaki farkları detaylı bir şekilde bulabilirsin.

Brüt maaş nedir?

TDK'nın sözlüğünde brüt, kesintisi yapılmamış ve kesintisiz (para) şeklinde yer alır. Günlük yaşamda ürün ağırlıkları ile ilgili de kullanılan bu terim, maaş ödemelerinde de etkili olur. Brüt maaş, vergi ve SGK ile işsizlik primi kesintileri yapılmadan önceki toplam maaş miktarını ifade eder. Bu noktada brüt maaş, çalışanların maaş ödeme günlerinde alacakları ücret olmaz. Ancak kesintiler yapıldıktan sonra çalışanlar, net maaş ödemesini alırlar.

Net maaş nedir?

Net maaş, brüt ücretten yapılan kesintiler sonrasında ortaya çıkan ücret tutarı olarak adlandırılır. Bu noktada net maaş, çalışanların maaş günlerinde aldıkları tutar olur. Örneğin; 65.000 TL brüt maaşlı bir iş ile anlaşıldığında, maaş gününde her ay bu tutar maaş hesabına geçirilmez. Öncesinde yasal kesintiler yapılır ve bu kesintiler sonrasında net maaş tutarı çalışanın hesabına yatırılır. Buradan yola çıkarak brüt maaşın net maaştan daha fazla olduğu anlaşılır. 

Brüt maaştaki kesintiler ve oranları neler?

Brüt maaştan yasal olarak bazı kesintiler gerçekleştirilir. Bu kesintiler arasında; sigorta primi, işsizlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi yer alır.  4A kapsamında bir çalışandan %14 oranında sigorta prim kesintisi ve %1 oranında işsizlik primi kesintisi yapılır. 324 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde 2024 yılı gelir vergisi oranları; %15, %20, %27, %35 ve %40 şeklinde yer alır. Gelir durumuna göre kesinti oranları değişkenlik gösterir. Bu kesintiler sonrasında bir çalışanın aylık net maaşı ortaya çıkar.

İpucu: Gelir dilimine göre vergi kesinti oranları için "Gelir vergisi dilimleri" başlıklı yazımıza göz atabilirsin. 

Asgari ücret ile çalışanlardan gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmıyor.  Bir örnek ile brüt ve net maaş farkını 2024 asgari ücret üzerinden şöyle aktarabiliriz: 

Asgari ücret brüt tutarı: 20,002.50 TL

SGK prim kesintisi (%14): 2,800.35 TL

İşsizlik sigorta primi (%1): 200.03 TL

Toplam kesinti tutarı: 17,002.12 TL

Net asgari ücret: 17,002.12 TL

Bordroda brüt ve net ücret bilgileri yer alır mı?

Çalışanların bordrosunda;  gelir vergisi, sigorta primi, işsizlik primi, damga vergisi kesintisi yer alır. Yemek ve yol parası veriliyor ise yemek istisnası ve yol parası istisnası da bulunur. Böylelikle çalışanlar brüt ve net ücret ücret tutarlarını görüntüleyebilir.

*Bu içerik bir yatırım tavsiyesi değildir, sadece bilgi amacı taşır.